Kuhaghan Emeeqsin, Tygyn

Бикитиэкэ диэн сиртэн ылыллыбыт

EVЕRSTOV Efim Matviejevic,

(Arkyyj), 82 saastaaq,

Kuhaghan yal nehiliege,

Nam orojuona,

saqa, wuoreghe suoq

1934 s. Bes yjyn 6 kwune, «Kuonta Kiriehe»


Bert bylyr bu bilii Kuhaghan Yal nehiliek twordo buolbut Kuhaghan Emeeqsin dien bert djadangy emeeqsin, tulaajaq djaqtar baara wuhu. Kini ologho iti «Ebe» (Neleger) dien sirge ebit. Sajyn buollaghyna tuos urahanan, kyhyn buollaghyna buor urahanan oloror ebit. Saahygar araj biir ere ynaqtaaq, ol kenne naar swuohute suoq, naar bullunan, balygynan olorbut. Bu emeeqsinnge biir Qanaj dien bert uol tworuon Bwuluu wuregher tiije bullu batyhan, bultaan-altaan kiirer ebit. Ol kurduk olordoghuna biirde Qangalas Tygyn Tojon taqsan kelbit. Occogho Tygyn bu dajdyga Namnga taqsan djonun-sergetin oloqtuur, yallaryn beleqteen sir-dajdy byhytalaan, aattatalaan bierteliir, onon kihi-swuohu ologhun keskilleen, yhyaq yhan, kworu-nary terijteleen twonnor ebit. Kini occogho bugatyn «Tojonnoro, bahylyktara» buolbut kihi ebit. (Sehennjit manna Tygyny — ologhu djahajar tojon-bahylyk kurduk kepseen tahaarar — S.B.). Ol taqsyytygar emeeqsin Qanaj uol suoq, bullugar barbyt keme ebit. Onu Tygyn yjytar: «Oghong Qanaj qanna baattaj, qahan kelerij?», — dien. Onu emeeqsin: «Ee, ol oghom baraqsan bullu batyhan arghaa Bwuluu tyatygar taqsybyta, kelere cugahaatagha buoluo», — diir.

— Onton iti tahyrdja saadaq yjyyr maska kim saataj? — dien Tygyn saa yjaanan turaryn ulaqana berditten kworon yjytar. Many: «Ee, iti min oghom Qanaj oojnuur saata ete», — dien eter. Manyaqa Tygyn maany uolun Taas Ullungaghy yngyran ylar, saany tuttaran kebiher, onton biir buugunaj qaarty qaraghyn kurduk twuort qaraqtaaq uolun yngyran ylan ol kurduk syhyy unguor turar tiiti yjan, onno ildjen bu ingehenen syalla turuor dien yytar. Uol baran syal turuorar. Onu Taas Ullungaq uol tutan turar, Qanaj saatynan bilii ingeheni syallaan ytar. Ol yppyta timir oqtooq onoghos oq ingehe ullungadyn djwolo twuhen, tiitin qaja kwoton taqsar, ol kurduk bergennii tabar Taas Ullungaq. Many kworon Tygyn berke qajghaabyt, orduk saata-kuraagha wucugej ongohuulaaghyn qajghaabyt. Onon Tygyn Kuhaghan Emeeqsinnge sylgy wuore beleqteen, bieren barbyt. Ol kenne en ol siri dajdylan dien biir kwuolu yjan bierbit. Ol kwuolu Tygyn «Sorongnooq» dien buollun dien aat bieren baatta wuhu.

Ol Qanaj dien uol qojuut «Qanaryjar-Menerijer Qanaj» dien deget aattammyt. Ol uoltan twuort uol tworuobut, oloru aattarynan:

1. Kwongulj ogho Kwoljcu;

2. Kedekeen;

3. Kwuusteeq Borodjoj;

4. Kinees Uol dien buoltar.

Biligin ol uolattar aattarynan — Kwoljcu, Kedekeen, Tya, Borodjoj dien twuort agha uuha aattanan olorobut, oloopput.

Onton ol Kuhaghan Emeeqsin aatynan Kuhaghan yal dien nehiliek aattammyppyt. Balartan bastyngnara, baajdara Kedekeen aghatyn uuha buolbut. Onton Borodjoj uuha berke aghyjaan, kylgaan turallar, kiniler tworut daghany kylgas, djadangy ebitter. Bu seheni min bylyr Vinokurov Iona uonna Swurdeeq Swuoder dien kyrdjaghastar kepsetellerin tuorattan isterim.



Ihineeghitiger twonun