Оҕолор ийэлэрэ (Эрилик Эристиин)
Ogholor ijelere
Caghaan kinees ojogho Caabyj Nataaha qangas wottuger syhyary ampaar salghaahynnaaq, njaqcaccy sirge byha timirbit ampaar djie qalghanyn teleje byraghaat, arghagha swurgujullubut ehe kurduk caskyjtalaabytynan, olbuor ortotunaaghy yhyaqqa annjyllybyt sielleeq, sitiileeq setirder attylarygar kelen, tula qoloruktuu turbutugar, olbuor tahynaaghy sahyl qonuuga mustannar, kwun uotugar sylamnyy taaryja yrbaaqylaryn ustannar, twuheqteriger uuran oloronnor, Dygyntan betereenngini barytyn cympyktaan kepseten erer oghonnjottor, kiniler twoho da sergeqtere mwoltoon, coj buolbut djon buollallar daghany, swureqtere mwoghon, swurgelere dolgujan, omunnarygar at buolan badjaralaan turannar, qottuunnaaq boruoskalaryn bulsan ylsyaq bokuoja suoq djie djieleriger syrsan bwokcorustuler. Caabyj Nataaha buollaghyna, kini urut menerijeeri gynnaghyna kebilenerin kurduk, kiebe-tahaata bukatyn ularyjan qaalbyt. Kini sireje sangardyy buhaary gynan erer tynga kurduk dygdajan taqsan baran, mektietiger onon-manan kyhyl cymyryyttanan qaalbyt, wuohee, alaraa symyhaqtara dabaqqajdaaq tiit djabaatyn kurduk ikki angyy syllaccy tardan ylbyttar, ikki tanyyta kwuot kurduk qapsyngnas buolbuttar, qangas ergeleeq qaraghyn qaltahatynan sabyhynnary twuheren baran, unga woluor qaraghyn qataahyn suluhun kurduk woro kworon tahaarbyt; kyyhyrbyt uoghugar tyynyn boptorooru gynan yrbaaqytyn timeghin telite tyytan, uolugun nelekejdeen kebispit uonna kiebe-kielute tuoluon inniger angaar wotto qoruo buolbut uot annjar mahy tangnary tajaq gymmyt.
— Qotuoj!.. Qotuoj!.. Kel-kel!.. — dien Ulaan sajylyk qotu uhuk yallaryn uonna soghuruunngu bwoloq yallaryn dieki tyla ergije syldjan qahyytaan baran, ustunan ierijen swotollon barda.
— Bu baarbyn!.. Bu ihebin! — dien qardary yksaabyt-ygyllybyt kuolahynan qahyytyy-qahyytyy, mannyk suostaaq-suodallaaq djaghyrghannga twubespit Maaja sordooq, ikki yaghastaaq uutun tupputunan, qatyrghan ampaary kenninen ergijen, qotun kworor siriger bygan taqsan kelle.
Kini ikki sangardyy buhan erer djedjen kurduk teterkej ingneeq, kworsuotuk alaaryccy kworbut yraas qaraqtaaq, syryynnja, qaptaghaj murunnaaq, kwoqsun ortotugar dieri twusput araghas battaqtaaq, bert is kiirbeq sebereleeq, saahyn siten qoroccu ulaappyt kyys ogho djaqtar ete.
— Satana — aat kyyha bu mungnaan, sordoon erdeqqin!.. Ikki qaraghyng, tehe sytyjan, ataghyng tumsugar toghunnun, ikki iliing tongoloqqunan bystan bwulgunngunen mwuldjujen qaal, ikki ataghyng tobukkunan bystan, emeheghinen laghyrghajdaan qaal!.. Kwunusku ynaghy yyr kem aasta... Qanna baran djwolo timire syttyng! — dien baran, Caabyj Nataaha, uot annjar mahyn atyrdjaqtyy ikki iliitiger bobo tupputunan, Maaja dieki utary daadaghastanan iste.
— Aattahabyn, qotunuom... Otton uu bahan kellim ee. Ynaqtarbyn sibiligin qom... — dien erdeghine, Maaja twobotun orojunan uot annjar bastaky dajbaahyna kwuorejde. Maaja bastaky dajbaahyny, ingnes gynan bieren, qangas bwulgunnge twuherteren, yaghastaaq uularyn byhar byhaghastara togho djalkyllyaqtarygar dieri sirge 'lik' gyna olordon baran, kuotuoq kurduk buolan erdeghine, ikkis dajbaahyn cecegejin wurdunen twubehen, qaraqtaryttan qatat uotun kurduk uot caghylla twuheet, talbaaran qaalan, woloron erer wostooq ataghyn annygar umsa twuhen bierde. Onton yla qotun kung ekke syrbatar 'kwuburges' bwutengi tyaha, soroq ardygar twobogho twubehinneren kebihen 'callyrghas' qatan tyaha uonna kini aghylyyr-bwotuoqtuur 'kwurdurges' kwoqsun tyaha, Maaja tyyna baranyar dieri caskyjan qahyytyyra bwutunnuu qolbohon, ynyryktaaq yar ajdaan buolan, bwutun sajylyk yalyn cwuuccejen kebiste. Ogholor bary djie kenniger twuhen barannar, onton berke serenen bygan kworo-kworo twottoru twuhen qaalallar, ulaqan djon bary, djieghe timiren qaalan barannar, qalghan byyhynan yjdangardan kworollor, kiniler bary, wolon ereri woruhujuoq kyaqtara suoghun bilinen, kwonnoru sirejderin myndjyngnatan kebiheller. Mannyk ynyryktaaq ataghastabylga twubespit Maaja qotun tahygar cierbe kurduk erillengniir, ieninen lahyjan woro mwoqso syldjar, soroq ardygar ingiir sitiitin tartaran cicciginii twuher, tuoq da djaabyta suoq sarylyyryn byyhygar aattaan ele-byla tylyn eter. Bu ajdaannga sajylyk yalyn swuohulere bary sarylaha-sarylaha syrystylar, kejillibit tyhaghastar ygymnyk orulastylar. Kiniler, bu tuoq ajdaana turda dien kworo kelbittii, olbuor tahygar, qara buoru orgutan uonna kur otu sien erer uot tyahyn kurduk kuugunahan kelliler, yal-yal yta bary wurduler, soroq buor sybaqtaaq balaghattar kennileriger kuttammyt ogholor sangalara ajdaarda. Otton bu aldjarqaj tuhulaan taaryjbyt kihite, Maaja yksaabyt, ygyllybyt qahyyta by ajdaan ortotugar ingen-swuten, ihillibet buolan qaalla.
Caabyj qotun bejete aghylaan-bwotuoqteen, taraccy ungaryn saghana dje sanaata duohujan, uot annjar mas uhuktaaq wottunen ikkite-wuste annjan njwugulujteleen ylan baran, saamaj bwuter tiheghin sirejge silleete uonna, toqtoon, mahyn sirge batary annjan, onno twuohutten bigene turan, aghylyyryttan bwuolenen bwuten qaalbyt kehieqteeq kwuomejinen babygyraan, ytamnjyjan yla-yla sangaran barda:
— Iti dien dwokso accygyja... Dje, anygy burujgar sereneer! Onno tyynngyn ihilliem, tymyrgyn battyam, — dien ihen, soghotoqto sangatyn kwuuhurden, mahynan siri oqso-oqso: — Ce, tur, ynaqtargyn qomujumuna, manna seleennenen sytaary gynaghyn duo?! — diete.
— Beji-beji... Aattahabyn-kwordohobun... Bardym-bardym... Beji, aattahabyn, oqsuma! — diebitinen Maaja byhyta synnjyllan uluk buolan qaalbyt ataqtaryn syha tardytalaan, ikki tongoloqtorunan qamsappat gyna yaldjybyt iliilerinen at buolan, njilbegitten tajanan, qasta eme wunuoqteen-wunuoqteen turan kelen baran, aan dojdu tolonun kworbute, bili araas sibekki wongunen djarghaalanan oloror kwuoq qonuular qaan balamaq buolan kwohunnuler. Otton qallaan orojugar turar syrdyk kwun kytarbyt qobordooq kurduk sirelijen kwohunne, kulgaaghar buollaghyna kytarbyt timiri muuska aspyt kurduk syrylyyr-syrdjygynyyr tyas ihilinne.
Kini, qotunun suohar dibdirgenitten araqsan, aara suolga suolga umsa twuhuo da buollar barya da ebit buolan baran, ikki atagha timir qoluokkanan ygyta ylattaan kebispit kurduk yp-yaraqan buolan qaalbyttar.