Иһинээҕитигэр көс

Dygyn uonna Aas Tongus

Бикитиэкэ диэн сиртэн ылыллыбыт

IVANOV Prokopij Ioanovic (Comoorko),

Menge-Qanalas orojuonun

Calghaa nehiliegin

65 saastaaq sehennjite

Sergejev I.I. surujbuta

1924 s. Altynnjy 25 kwune, «Suola»


Kepseennge, sehennge turbut Dygan elbeq ogholooq, baaj tot uonna bet byldjahymtya, kini qanna kwuusteeq suraqtaaq bert aattaaq kihi baaryn ihitter ere, baran bert byddjahan, ol kihi aatyn ylar wugesteeq. Kini sanaatygar miigitten orduk kihi baar buoluor swobo suoq dien sanyyra wuhu. Kini ol idetinen qanna kulgaagha isterinen bert kihi baaryn ihitter ere baran qolohon, seriilehe-kyrgyha syldjar ebit.

Biirde Buluu tworduger oloqtooq Aas Tongus dien kihi berdin kytta (baran) kwossuhuoghun bagharbyt. Ol gynan qas da twogul yngyttara sataabyt da, Aas Tongus kini tylyn isten kelbeteq. Ol ihin Dygyn bejete taqsan syddjybyt. Onno Aas Tongus bejete suoq buolbut, ogholoro, ojogho ere baar buoltar. Onno Dygyn kwordoghune Aas Tongus bert djadangy yal kurduk oloqtooq kihi ebit. Manyaqa Dygyn kergetteriger eter: «Min kinini kytta bissihieqpin bagharan qasta da ildjiktehen kwordum da, billibetegher bu bejem kellim, ol gynan baran any suoghar twubestim, onon kessuhuoqpun bagharan kelen baran baghany iteghes qaallarar sytammat, ol tuhuttan min kinieqe ildjittiibin, kini mieqe keller ere bara syryttyn. Min kini bacca cugas oloror yalbyn kytta bissibekke-kwossubekke olororum satammat, tengnii sanyyr ebit buollaghyna kiire syddjyaqtyn, min biir qonohonu qonnoror, biir yaldjyty syrytynnarar yalbyn, onton ildjitin ylymmakka kiirbeteghine any yj kyhyl tuolarygar bejem taqsyaghym, onon miigin kwossuhuoghun bagharar kihi buollaghyna baar buollun, iti min ildjikpin kyrdjygy kisteebekke, symyjanan eppekke kepseen-wutukten biereering», — dien baran, Dygyn dojdutugar twonnor. Ol twonnon kelen oloron Tonguhun ketehe satyyr da, Aas Tongus billibet, kelbeteq. Onton Tygyn bejete tiijer Aas Tonguska djietiger. Ol kelbite Aas Tongus kini ildjitiger bworoku kyhammakka, djietiger kiiren baran emie baran qaalbyt. Mantan Dygyn: «Miigin Aas Tongus bejetiger qoloobot buollagha, kini miigin saatar kwuuppeteq baran qaalbyt», — dien kyyhyra-uordaja twuher da, Aas Tongus kergetterin barytyn wolottoon, kyrgan kebiher, ol kenne dojdulaan qaalar. Ol baattyn kenne Aas Tongus kiiren kelen kworbute, kergettere bary kyrgyllan qaaltar, many ahyjan ytaan-ytaan baran bejete qajtaq da Dygyny sitihie suoq buolan yksaan Urkuutskaj (Irkutskaj) tahygar seriilehe syldjar nuucca kazaktarygar baran kepseen, serii djonu yngyran, sirdeen aghalan Dygyny seriileten, onton yla saqa siriger nuucca seriite — kazaaktar oloqsujan saqagha bas-kwos buolbuta wuhu.


Ihineeghitiger twonun